Nowy wykład na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim

W roku aka­de­mic­kim 2015/2016 reali­zo­wa­ny jest na Uni­wer­sy­te­cie Warmińsko-Mazurskim w Olsz­ty­nie w wymia­rze 30 godzin wykład ogól­no­uczel­nia­ny Ety­ka i kul­tu­ra języ­ka. Wykład ten pod­le­ga zasa­dom reali­za­cji przed­mio­tów z zakre­su nauk huma­ni­stycz­nych i spo­łecz­nych dla stu­den­tów stu­diów sta­cjo­nar­nych i nie­sta­cjo­nar­nych pierw­sze­go oraz dru­gie­go stop­nia. W seme­strze let­nim na listę chęt­nych zapi­sa­ło się ponad 90 stu­den­tów róż­nych kie­run­ków.

Zgo­dzi­łem się zostać pro­wa­dzą­cym zaję­cia oraz koor­dy­na­to­rem tego przed­mio­tu. Zada­nie to pod­ją­łem z rado­ścią, jako że inte­re­su­je mnie szcze­gól­nie języ­ko­znaw­stwo spo­łecz­nie zaan­ga­żo­wa­ne.

W bie­żą­cym seme­strze z pięt­na­stu prze­wi­dzia­nych do reali­za­cji wykła­dów dzie­sięć poświę­cę pro­ble­ma­ty­ce ety­ki sło­wa, a pięć kul­tu­rze języ­ka. Pod­sta­wo­wym celem moich spo­tkań ze stu­den­ta­mi jest nawią­za­nie z nimi dia­lo­gu na temat moral­nej odpo­wie­dzial­no­ści za sło­wo, tzn. uwraż­li­wie­nie ich na etycz­ny wymiar komu­ni­ka­cji mię­dzy­ludz­kiej. Ety­kę sło­wa rozu­miem jako poję­cie zwią­za­ne z komu­ni­ko­wa­niem roz­mów­cy praw­dy w sen­sie prze­ciw­staw­nym kłam­stwu oraz wygła­sza­niu subiek­tyw­nych prze­ko­nań jako praw­dy obiek­tyw­nej. Za pod­sta­wo­wą zasa­dę ety­ki sło­wa uwa­żam rów­nież trak­to­wa­nie part­ne­ra dia­lo­gu w spo­sób pod­mio­to­wy, z sza­cun­kiem należ­nym każ­dej isto­cie ludz­kiej.

Dzię­ki ini­cjo­wa­nym prze­ze mnie dys­ku­sjom ze stu­den­ta­mi roz­po­czę­te już wykła­dy przy­bie­ra­ją for­mę kon­wer­sa­to­riów.  Do pro­ble­ma­ty­ki zwią­za­nej z ety­ką sło­wa, któ­ra pod­czas kolej­nych spo­tkań będzie przed­mio­tem nasze­go wspól­ne­go zain­te­re­so­wa­nia, nale­żą mię­dzy inny­mi takie zagad­nie­nia jak: prze­ciw­sta­wio­na rze­tel­nej per­swa­zji mani­pu­la­cja języ­ko­wa daw­niej i dziś, zja­wi­sko tzw. nowo­mo­wy, mob­bing jako przy­kład naru­sza­nia zasad ety­ki komu­ni­ka­cji, języ­ko­we zacho­wa­nia grzecz­no­ścio­we (w aspek­cie ety­ki i z uwzględ­nie­niem mowy kie­ro­wa­nej do dzie­ci), nie­rze­tel­ność infor­ma­cyj­na w tek­stach, życz­li­wość i agre­sja w języ­ku (a tym samym w kul­tu­rze), prze­ja­wy „popraw­no­ści poli­tycz­nej” oraz nie­uczci­wo­ści w komu­ni­ka­cji − tak­że w języ­ku rekla­my.

Pod­czas zajęć są i będą nadal przed­sta­wia­ne tek­sty lub frag­men­ty tek­stów egzem­pli­fi­ku­ją­ce wyżej wymie­nio­ne zja­wi­ska. Zasta­ne w nich fak­ty języ­ko­we zwią­za­ne z nie­uczci­wym oddzia­ły­wa­niem na odbior­cę, będą pod­le­ga­ły wspól­nym roz­wa­ża­niom, ana­li­zie i oce­nie. Pod­czas zajęć będę rów­nież korzy­stać z mate­ria­łów audio­wi­zu­al­nych, uka­zu­ją­cych przy­kła­dy mię­dzy­ludz­kie­go dia­lo­gu − wzor­co­we roz­mo­wy zna­nych Pola­ków, twór­ców kul­tu­ry i sztu­ki, przed­sta­wi­cie­li nauki. Zapla­no­wa­ne jest rów­nież uwraż­li­wie­nie stu­den­tów na pięk­no języ­ka poprzez wspól­ne obco­wa­nie z wybra­ny­mi frag­men­ta­mi lite­ra­tu­ry pol­skiej.

dr Tomasz Żuraw­lew

(adiunkt Insty­tu­tu Ger­ma­ni­sty­ki Uni­wer­sy­te­tu Warmińsko-Mazurskiego)